Chủ đề nóng trong thời gian qua là việc các nhiếp ảnh gia liên tục bị các bên in sách, in lịch... vi phạm bản quyền, lấy hình ảnh nhưng không hề trả tiền nhuận ảnh. Đây là vấn đề rất đau đầu của các nhiếp ảnh gia nói chung. Mới đây, chương trình chuyển động 24h của VTV vừa đưa thêm thông tin: nếu bạn muốn thắng dễ dàng trên cơ sở pháp lý - nên đăng ký tác quyền trước!
Vụ việc nổi cộm nhất trong thời gian gần đây là cuốn sách Chim Việt Nam ra mắt hồi tháng 5/2017, dày hơn một nghìn trang, được bán với giá 1.2 triệu đồng/cuốn! Tác phẩm được giới thiệu là công trình nghiên cứu khoa học công phu của cố Giáo sư Võ Quý và cộng sự là PGS Nguyễn Lân Hùng Sơn thực hiện.
Khi ra mắt vào tháng 5/2017, Chim Việt Nam khiến một số nhiếp ảnh gia chụp ảnh chim phản ứng. Họ cho rằng sách sử dụng những hình ảnh của họ mà không được xin phép, không được ghi tên trong sách.
Tác giả Nguyễn Lân Hùng Sơn đã thừa nhận sử dụng ảnh trên mạng không rõ nguồn gốc và không xin phép tác giả, chú thích nguồn ảnh. Ông đã xin lỗi các tác giả ảnh cho việc làm sai sót của mình và sẽ rút kinh nghiệm. NXB Đại học Quốc gia Hà Nội quyết định thu hồi và tiêu hủy toàn bộ sách của tác giả Võ Quý và Nguyễn Lân Hùng Sơn vì vi phạm bản quyền ảnh.
Hình ảnh của tác giả Tăng A Pẩu bị vi phạm bản quyền trong sách.
Tuy nhiên các tác giả vẫn chưa được xin lỗi đích danh một cách thỏa đáng, vì lý do đơn giản: họ chưa đăng ký bản quyền cho tác phẩm của mình!
Theo Khoản 1 Điều 6 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2009) quy định: “Quyền tác giả phát sinh kể từ khi tác phẩm được sáng tạo và được thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định, không phân biệt nội dung, chất lượng, hình thức, phương tiện, ngôn ngữ, đã công bố hay chưa công bố, ĐÃ ĐĂNG KÝ hay CHƯA ĐĂNG KÝ”.
Nhưng nếu muốn kiện ra tòa, bạn sẽ phải có bằng chứng về quyền sở hữu của mình - mà chỉ có được nếu bạn làm hồ sơ bản quyền với Cục Bản quyền tác giả Việt Nam. Nếu không có bản quyền này, bạn sẽ phải chứng minh rất lằng nhằng bao gồm ảnh gốc, các giấy tờ dự thi trước đó nếu có....
Một bản giấy chứng nhận quyền tác giả
Trong hiện trạng nhiều bên vi phạm bản quyền rất cù nhầy, lý luận cùn như: anh chưa có tác quyền, đây là ảnh mạng... hay thậm chí chọn cách im lặng - nhiều nhiếp ảnh gia đã phải ngậm đắng nuốt cay, không làm gì được hơn.
Theo VTC Chuyển động 24h, để xảy ra tình trạng này một phần lỗi do chính các nhiếp ảnh gia - họ đã thiếu hiểu biết về pháp luật khi không đăng ký tác quyền!
Để tránh tình trạng đó, VTV Chuyển động 24h đã nói chi tiết về việc giải quyết vấn đề này: theo đó cái tốt hơn hết là mỗi nhiếp ảnh gia cần tự bảo vệ mình theo đúng trình tự pháp luật: lập hồ sơ đăng ký bản quyền cho những hình ảnh của mình. Theo quy trình sau 15 ngày là xử lý xong. Với bản quyền trong tay, chỉ cần đưa ra là lời nói của bạn có trọng lượng gấp 10 lần!
Video clip của VTC Chuyển động 24h về việc bảo hộ hình ảnh như thế nào
Cuối cùng khi đăng lên mạng, đừng để độ phân giải lớn hơn 2048px và đóng watermark lớn vào giữa. Bằng những cách này bạn có thể hạn chế được phần nào việc lấy cắp ảnh trong lúc chưa đăng ký được bản quyền!